Nhạc sĩ Lam Phương tên thật là Lâm Đình Phùng, ông sinh ngày 20 tháng 3 năm 1937, tại làng Vĩnh Thanh Vân, quận Châu Thành, tỉnh Rạch Giá (là phường Vĩnh Thanh Vân, thành phố Rạch Giá, tỉnh Kiên Giang ngày nay). Ông là một nhạc sĩ tiêu biểu của dòng nhạc đại chúng, nhạc trữ tình, tân nhạc Việt Nam với hơn 200 tác phẩm phổ biến từ giữa thập niên 1950 cho đến nay.
Lúc mới lên 10 tuổi ông bắt đầu lên Sài Gòn và chỉ 5 năm sau, tức năm 15 tuổi ông đã bắt đầu sáng tác bản “Chiều Thu Ấy”. Nhưng mãi đến năm 1954 ông mới nổi danh với hai bài “Kiếp Nghèo” và “Chuyến Đò Vĩ Tuyến”. Thời gian đầu sáng tác, ông gặp vô vàn khó khăn về tài chính khi thường xuyên phải vay tiền những người bạn của mình để phát hành các tác phẩm. Nhưng mọi chuyện cũng theo thời gian mà qua đi, sau một thời gian ông cũng trở thành một người nhạc sĩ tên tuổi và có chỗ đứng vững chắc trong nền tân nhạc Việt Nam.
Nhạc sĩ Lam Phương
Đặc biệt, với những bản tình ca, ông đã để lại những cảm xúc vô cùng sâu lắng và vấn vương trong lòng của khán giả yêu nhạc. Tình yêu và cảm xúc của ông rất nhẹ nhàng, rất tự nhiên đi vào âm nhạc của chính ông.
Những bóng hồng đi ngang cuộc đời ông có lẽ chính là những cảm xúc thật nhất đã giúp tạo nên những bản tình ca tuyệt vời. Và câu chuyện tình không thành với nữ Danh ca Bạch Yến cũng vậy.
Nữ danh ca đã từng tâm sự rằng bà và nhạc sĩ Lam phương đã gặp nhau từ rất sớm, và sau một quãng thời gian quen biết ông đã mang lễ sang nhà để hỏi cưới bà. Nhưng lúc đó bà còn rất nhỏ, mới 16, 17 tuổi nên mẹ của bà chưa đồng ý. Và mối duyên cảm mến của bà cũng ngừng hẳn khi ông lập gia đình sau đó.
Còn về phần người nhạc sĩ đa tình ấy, ông thất vọng tràn trề khi bị gia đình và cả người mình yêu từ chối, và cứ thế ôm trong mình nỗi sầu không nguôi. Những cảm xúc ấy đã giúp ông tạo ra những tác phẩm tình ca bất hủ như là Chờ Người, Tình Bơ Vơ, Trăm Nhớ Ngàn Thương, Tình Chết Theo Mùa Đông, Tiễn Người Đi… và cả nỗi sầu mang tên mùa thu - Thu Sầu.
Và dù cho có trải qua biết bao nhiêu là thời gian, những nỗi sầu da diết trong mùa thu ấy cũng không bao giờ có thể phai đi trong lòng của những con người yêu nhạc:
Mùa thu thưa nắng, gió mang niềm nhớ
Trời chiều man mác buồn nát con tim
Lệ tình đẫm ướt tà áo trinh nguyên
Kỷ niệm êm đềm còn in trên giấy
Mời quý vị nghe lại ca khúc "Thu Sầu" Trình bày: Ngọc Lan
Bấm vào để nghe ca khúc "Thu Sầu" Trình bày: Ngọc Lan
Mời quý vị nghe lại ca khúc "Thu Sầu" Trình bày: Bảo Yến
Bấm vào để nghe ca khúc "Thu Sầu" Trình bày: Bảo Yến
Nỗi buồn man mác cứ thế hiện ra một cách nhẹ nhàng giữa “mùa thu thưa nắng, gió mang niềm nhớ” - Ánh nắng hiếm hoi và le lói cùng với cơn gió nhẹ mà sao lại khiến con tim người ta buốt lòng đến thế, nỗi nhớ sao lại cứ tràn về khiến cho chàng nhạc sĩ “buồn nát con tim”? Cuộc tình của anh, anh biết rằng giờ đây đã không còn, còn lại chăng chỉ là “lệ tình đẫm ướt tà áo trinh nguyên”, chỉ là “kỷ niệm êm đềm còn in trên giấy” mà thôi.
Nhưng có lẽ người nhớ nhung và đau khổ cũng không phải chỉ riêng một mình anh, có lẽ nơi phương trời ấy người ra đi cũng đang “ôm thương nhớ” tràn đầy. Nhưng tại sao họ lại rời xa nhau trong khi cả hai đều dành cho nhau những tình cảm đặc biệt, chân thành từ trái tim? Tất nhiên là không phải tại ai, mà là tại “trời đày hai đứa vì thiếu tơ duyên” - vì thiếu tơ duyên cho nên cuộc tình tưởng chừng như sẽ có một kết thúc tốt đẹp đã dở dang, đã trở thành dĩ vãng đầy nỗi u sầu và niềm nhớ. Thời gian vẫn cứ vô tình trôi qua như thế, rừng thì đã theo mùa thu mà thay lá mà “tình vẫn chưa yên”, vẫn đang thổn thức từng ngày vì những đớn đau, những u sầu chất chứa. Giờ phải trách ai đây? Trách người khiến cho lòng ta phải tan nát ư? Làm sao mà có thể trách được bây giờ? Thôi thì chỉ trách bản thân anh, trách lòng anh “hương chi cho lắm giờ cũng xa nhau”!?
Người ôm thương nhớ ra đi từ đấy
Trời đày hai đứa vì thiếu tơ duyên
Rừng còn thay lá tình vẫn chưa yên
Thương chi cho lắm giờ cũng xa nhau.
Phải thương nhau, phải yêu nhau đến mức nào mới có thể diễn tả được rằng “người từ ngàn dặm về mang nỗi sầu”? Có lẽ vì nhiều lý do khác nhau mà hai người buộc phải xa nhau trong khi họ đều yêu mến nhau, nên dù cho người đi, hay người ở lại trong lòng cũng đều sẽ có một nỗi sầu như nhau. Và dù có phải xa nhau ngàn dặm trường, thì từng ngày, từng giờ trôi qua họ vẫn mong được hội ngộ cùng nhau một lần thôi, như là Ngưu Lang, Chức Nữ họ hẹn nhau “đến mai sau”, trên “nhịp cầu ô thước”, vì vốn trong lòng hai người “ngày dài nhung nhớ mình cũng như nhau”. Còn những ngày tháng chờ đợi, trông ngóng và nhớ nhung ấy thì “trên cao bao vì sao sáng/ rừng vắng có bao lá vàng” chính là “bấy nhiêu sầu”, bấy nhiêu niềm đau.
Người từ ngàn dặm về mang nỗi sầu
Nhịp cầu ô thước hẹn đến mai sau
Ngày dài nhung nhớ mình cũng như nhau
Trên cao bao vì sao sáng
Rừng vắng có bao lá vàng
Là bấy nhiêu sầu.
Người đi hoa lá chết trong mùa nhớ
Người về lặng lẽ tình vẫn bơ vơ
Thà rằng chôn kín mộng ước xa nhau
Quên đi cho hết một kiếp thương đau.
Mà sự thật thì đã là như thế rồi, anh biết phải làm sao hơn nữa đây ngoài việc chấp nhận nó. Nhưng dù cho có chấp nhận thì anh cũng không thể dối được cõi lòng của mình, với anh giờ đây “người đi hoa lá chết trong mùa nhớ/ người về lặng lẽ tình vẫn bơ vơ”. Nỗi đau đớn ấy giày xé con tim nhỏ bé của anh, khiến cho anh không thể chịu đựng được mà thốt lên “thà rằng chôn kín mộng ước xa nhau” - thà như thế để cho anh có thể sống, mà “quên đi cho hết một kiếp thương đau”.
Nỗi sầu ấy có lẽ rằng ai từng trải qua cũng có thể hiểu được vô cùng sâu sắc, còn người chưa từng trải qua thì cũng sẽ thương xót mãi không thôi. Với Thu Sầu, người nghe được sống trong một chuyện tình yêu chân thành, nhưng lại không đẹp như mơ ước. Thay vì có một kết thúc đẹp nó lại dở dang, khiến cho nỗi sầu tràn ngập như cả sao trên trời, như cả lá cây rừng, khiến cho bất cứ ai cũng phải nín thở mà cảm nhận, mà thương xót. Và nỗi sầu ấy của nhạc sĩ Lam Phương cũng đã như sao trời, như lá rừng mà tồn tại, mà sống mãi cho đến tận hôm nay trong lòng của những con người ấy.
Lời bài hát "Thu Sầu" Tác giả: Lam Phương
Mùa thu thưa nắng gió mang niềm nhớ
Trời chiều man mác buồn nát con tim
Lệ tình đẫm ướt tà áo trinh nguyên
Kỷ niệm êm đềm còn in trên giấy
Người ôm thương nhớ ra đi từ đấy
Trời đày hai đứa vì thiếu tơ duyên
Rừng còn thay lá tình vẫn chưa yên
Thương chi cho lắm giờ cũng xa nhau.
Người từ ngàn dặm về mang nỗi sầu
Nhịp cầu ô thước hẹn đến mai sau
Ngày dài nhung nhớ mình cũng như nhau
Trên cao bao vì sao sáng
Rừng vắng có bao lá vàng
Là bấy nhiêu sầu.
Người đi hoa lá chết trong mùa nhớ
Người về lặng lẽ tình vẫn bơ vơ
Thà rằng chôn kín mộng ước xa nhau
Quên đi cho hết một kiếp thương đau.
Hồi Ức Sài Gòn Xưa biên soạn